Zeeslagen in de Tweede Engels-Nederlandse oorlog

Van 1665 tot 1667 vindt de Tweede Engels-Nederlandse oorlog plaats.

Historisch hoogtepunt is de Tocht naar Chatham.

Tweede Engels-Ned oorlog

Tweede Engels-Nederlandse oorlog

Op 14 maart 1665 verklaart de Engelse koning opnieuw de oorlog aan de Republiek: de Tweede Engelse Oorlog breekt uit. Michiel de Ruyter wordt benoemd tot luitenant-admiraal van Holland en West-Friesland en opperbevelhebber van de vloot. 

Michiel gaat varen op het nieuwe vlaggenschip de Zeven Provinciën. Michiel wint veel zeeslagen van de Engelsen. Hieruit blijkt zijn strategisch inzicht en de vele jaren ervaring. Een van de meest beroemde zeeslagen in deze oorlog is de Tocht naar Chatham in 1667.

zeven prov

Zeven Provinciën

Vanaf 1654 wordt besloten de oorlogsvloot te professionaliseren. Tot dan toe worden tijdens zeeslagen vooral koopvaardijschepen ingezet. Deze verbetering van de zeemacht is met name aan raadpensionaris Johan de Witt te danken.

Een van de belangrijkste oorlogsschepen uit de Gouden Eeuw én vlaggenschip van Michiel wordt ook gebouwd. Op 28 maart 1666 gaat hij voor het eerst aan boord van de Zeven Provinciën.

Het schip doet mee aan de Vierdaagse Zeeslag van 11 tot en met 14 juni en aan de Tweedaagse Zeeslag op 4 en 5 augustus 1666 waarbij het zwaar beschadigd raakt. Op 21 april 1667 scheept Michiel zich in op de Zeven Provinciën voor de Tocht naar Chatham. Deze overwinning leidt tot de Vrede van Breda.

dia royal prince 1666

De verovering van de Royal Prince

De afbeelding geeft het schilderij The surrender of the Royal Prince  van Jan de Quelery weer. Het Engelse admiraalsschip Royal Prince  vaart op 13 juni 1666, de derde dag van de Vierdaagse Zeeslag, voor de Engelse kust en raakt vast op een zandbank.

Het schip onder leiding van admiraal Sir George Ayscue valt in handen van Cornelis Tromp. Op last van admiraal De Ruyter - en in overeenstemming met orders van de Staten-Generaal - moet Tromp zijn buit in brand steken. Liever had hij het in triomf naar Nederland gesleept.

Admiraal Ayscue is de enige Engelse admiraal ooit die zich op zee heeft overgegeven aan de vijand. Tijdens de rest van de oorlog zit hij gevangen op slot Loevestein.

De Tocht naar Chatham

De Engelsen hopen dat de vredesonderhandelingen die sinds januari 1667 in Breda bezig zijn, snel afgerond kunnen worden. Vanwege de grote brand in Londen in september 1666 en de Pest die achttien maanden heerst, ontbreekt het geld om een oorlogsvloot uit te rusten.

Een groot deel van de Engelse oorlogsschepen is opgelegd bij Chatham op de Medway, een zijrivier van de Theems, de vaartuigen worden daar beschermd door het fort Sheerness, door enkele branders en door een grote ketting die in de rivier is gespannen.

Raadpensionaris Johan de Witt beraamt een plan om de schepen daar aan te vallen.

Chathamplattegrond

De verovering van de Royal Charles

Tijdens de tocht naar Chatham is Michiel net 60 jaar en hij kampt al maanden met gezondheidsproblemen. De eerste dagen houdt hij zich daarom afzijdig en blijft achter bij de zware oorlogsschepen die niet de ondiepe rivier op kunnen varen.

Pas aan het eind van 22 juni arriveert Michiel op het strijdtoneel. De volgende dag wordt de slag gewonnen waarbij het Engelse vlaggenschip Royal Charles wordt veroverd en Michiel gaat gewoon als overwinnaar de geschiedenisboeken in.

De Engelsen voelen zich totaal vernederd als de Royal Charles mee naar Hellevoetsluis wordt gesleept en de vrede wordt hierna snel getekend. Michiel de Ruyter is dé held van de Republiek.